Social Return on Investment. Wat is het en hoe krijg je het duurzaam?

Social return is een instrument voor opdrachtgevers, vooral gemeenten en andere publieke organisaties, om sociale doelstellingen te realiseren. Het wordt toegepast bij wat grotere aanbestedingen, vanaf ongeveer €50.000. SROI is een prachtig instrument maar dreigt soms een papieren tijger te worden. Wat is de werkelijke bedoeling en hoe creëer je duurzame arbeid met SROI? 

Gemeenten zetten SROI vaak in om doelen uit hun arbeidsmarktbeleid te realiseren. Zo kan gevraagd worden aan opdrachtnemers om uitkeringsgerechtigden aan te nemen gedurende de duur van de opdracht (weinig duurzaam) of kan sociaal ondernemerschap worden gestimuleerd (zeer duurzaam).

Welk percentage social return?

Meestal vraagt de gemeente een percentage van 2% tot 5 % van de opdrachtwaarde aan social return. Daarbij is het van belang om naar de samenstelling van de opdracht te kijken: als er vooral goederen worden geleverd, is SROI moeilijker te realiseren dan als er sprake is van diensten. Als er een percentage van de loonsom wordt gevraagd, is van belang duidelijk te zijn over hoe dit wordt gedefinieerd. En in groenonderhoud zijn vaak hogere percentages dan 5% haalbaar, dat wordt wel eens onderschat.

Waarom groenbedrijven geschikt zijn voor sociaal return

Groenbedrijven zijn zeer geschikt om een stevige SROI-component aan te vragen, vermeldt ook de handleiding Social Return van de Nederlandse Vereniging van Gemeenten. Opdrachten voor groenonderhoud bevatten een groot percentage praktisch geschoolde arbeid, een relatief grote loonsom (SROI-uren) en gemeenten kunnen voor een lange looptijd van de onderhoudscontracten kiezen. Het grote voordeel is dat daarmee duurzame arbeid kan worden gecreëerd door de aannemer.

Bouwblok, verrekening of PSO?

Gemeenten waarderen de SROI op verschillende manieren. De methode die veel wordt gebruikt om de SROI-inzet vast te stellen is de bouwblokkenmethode. De verschillende doelgroepen (participatiewet, banenafspraak, WW, Wajong, SW, leerlingen) worden gewaardeerd op een bedrag per FTE. Een tweede methode is de verrekening van de daadwerkelijk gemaakte kosten. De derde methode is de Prestatieladder Sociaal Ondernemen. Deze wint aan populariteit bij gemeenten omdat het de doorlopende inspanningen van opdrachtgevers erkent, en niet alleen de inspanning tijdens de duur van de opdracht. Want wat heeft een bijstandsgerechtigde eraan, als hij of zij weer werkloos is na het einde van de opdracht? Ook zijn de administratieve lasten per opdracht minimaal voor de opdrachtgever.

PSO 30+

De Prestatieladder Ondernemen 30+ toont aan dat een opdrachtgever structureel werkt aan arbeidsparticipatie. Het betekent namelijk dat meer dan 30% van de mensen die de aannemer in dienst heeft, een afstand heeft tot de arbeidsmarkt. Bij Rosa Novum ligt dit percentage zelfs structureel rond de 60%.  Bij een PSO-30+ hoeft de bouwblokkenmethode dus niet te worden toegepast. Immers,  de certificering an sich is al een meetinstrument dat garandeert dat de verschillende doelgroepen in dienst zijn bij de aannemer. Op het moment van schrijven is van 200 van 355 gemeenten bekend dat zij actief werken met de PSO. Volg de link voor meer informatie.

Duurzame arbeid en verleggen van SROI

De PSO garandeert publieke opdrachtgevers dat er structureel werk gemaakt wordt van de inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Het gaat om duurzame arbeid: mensen krijgen bij een PSO-30+ bedrijf een arbeidscontract en ontwikkelkansen voor de lange termijn. Ook aannemers die op hun beurt een PSO-30+ gecertificeerd bedrijf inhuren als onderaannemer, kunnen daarmee hun SROI aantonen. Dat is een oplossing voor bedrijven die zelf hun SROI-verplichtingen moeilijk kunnen invullen doordat zijn bijvoorbeeld niet een passende begeleiding en aansturing kunnen bieden aan SROI-medewerkers.

Duurzame samenwerking leidt tot duurzame arbeid

Rosa Novum gaat graag duurzame samenwerkingsverbanden aan met als doel arbeidsparticipatie van kwetsbare groepen te realiseren. Als samenwerkingsverbanden duurzaam zijn, kan Rosa Novum vaste contracten bieden aan medewerkers.  Zo wordt SROI een werkelijk effectief sociaal instrument en geen papieren tijger die op zijn best alleen tijdelijke arbeid voortbrengt. De aanbestedingswet biedt goede mogelijkheden om langdurige contracten te gunnen aan sociale ondernemingen met PSO 30+ omdat ze die aantoonbaar werk maken van arbeidsparticipatie. Dit is geregeld in artikel 2.82.