Geert-Jan Tams en Richard van Dijk zijn hoveniers. Maar ze hebben nog een vak, dat van leidinggevende, begeleider en leermeester. Ze geven leiding aan zo’n 35 medewerkers en stagiairs die hun loopbaan startten met een afstand tot de arbeidsmarkt, bij sociaal bedrijf Rosa Novum, vestiging Veenendaal.

De collega’s bij Rosa Novum hebben ADHD, autisme, cognitieve beperkingen of moeten dealen met psychische of lichamelijk beperkingen. Ze willen en kunnen uitstekend werken en leren maar de arbeidsmarkt werpt belemmeringen op. Richard van Dijk, uitvoerder bij Rosa Novum, geeft een voorbeeld. ‘Als je ADHD hebt, is plannen vaak moeilijk. Als je autisme hebt, praat je misschien niet makkelijk met klanten of collega’s. Bij een gewoon hoveniersbedrijf krijgt zo iemand niet snel een vaste baan.’

‘Bij Rosa Novum werkt het anders’, vertelt Geert-Jan. ‘Wij kijken eerst hoe iemand als mens in elkaar zit en hoe hij goed kan werken, vanuit zijn kwaliteiten. Een beperking is een feit, daar valt weinig aan te sleutelen. Het heeft weinig zin om tegen iemand met ADHD te zeggen ’Doe niet zo druk.’ Het gaat erom dat leiding, collega’s en bedrijf om kunnen gaan met het ‘druk zijn’. Iedereen kan zichzelf ontwikkelen, kan beperkingen gaan zien als kansen. Als je maar de tijd neemt en het vertrouwen geeft. Mensen hebben geen afstand tot de arbeidsmarkt, maar de arbeidsmarkt heeft een afstand tot mensen.’

Zit het hem dan in de begeleiding, is dat het verschil met een ander hoveniersbedrijf?

Geert-Jan: ‘Het verschil is dat wij niet alleen gefocust zijn op productie, we kijken naar de persoon die die productie moet maken.’ Richard knikt bevestigend: ‘Wij zijn onderdeel van de Koninklijke Ginkel Groep, dat is een gewoon commercieel bedrijf. In het begin zeiden ze daar wel eens tegen mij “Zit je nou alweer te praten?” Hij grinnikt en voegt er met een knipoog aan toe: ‘Maar ze gebruikten een andere woord. Wij besteden namelijk veel tijd aan overleg met de jongens. Maar een uurtje zitten, levert een maand goed werk op. Als je investeert in mensen, betaalt zich dat uit. Dat is niet altijd meetbaar maar ik weet zeker dat het onrust en ziekteverzuim voorkomt.’

‘Maar het belangrijkste is misschien nog wel het maatwerk’, vervolgt Richard. ‘We laten nieuwe medewerkers bewust even een beetje aanmodderen. We kunnen dan zien wat ze uit zichzelf oppakken en waar ze hulp bij nodig hebben. Onze ervaring is dat mensen een hele goede eerste indruk kunnen maken. Omdat ze goed kunnen praten bijvoorbeeld. Maar dan vraag ik aan een jonge jongen om 5 hoopjes snoeiafval op te ruimen en dan zie ik dat hij niet weet hoe hij dat aan moet pakken. Dat geeft mij de informatie om mee te werken.’

Maatwerk is het belangrijkste in de begeleiding, maar is er dan niets wat voor iedereen werkt?

‘Duidelijkheid, dat wil bij ons iedereen wel’, zegt Richard. ‘Een duidelijke uitleg en goed gestructureerd werk. Sommige collega’s hebben baat bij 1 opdracht tegelijkertijd, pas als die afgerond is, wordt de volgende taak uitgelegd. En we werken met vaste onderhoudsrondes. We gaan in een vaste volgorde naar de onderhoudslocaties. Dan is het makkelijker om het werk te leren en te onthouden.’

Maar kost dat niet veel meer tijd? Rosa Novum is toch een gewoon commercieel bedrijf?

Geert-Jan is daar duidelijk over. ‘Natuurlijk kost het tijd maar het loont. We leveren dezelfde kwaliteit als andere hoveniersbedrijven, wij zijn net zo goed ISO- en Groenkeur gecertificeerd. We kijken naar de groep als geheel: de een kan goed schoffelen, de ander werkt goed met machines. Door ieders kwaliteit in te zetten, en tijd te besteden aan het leren van het hoveniersvak, kun je als groep de kwaliteit en de productie leveren. Dat moet ook want de klant betaalt ons voor goed groenonderhoud, dat moeten we gewoon leveren natuurlijk, we zijn een bedrijf, geen liefdadigheidsinstelling.’

Nog even over jullie, Geert-Jan en Richard. Jullie hebben een achtergrond als hovenier, wat drijft jullie om in een sociaal hoveniersbedrijf te werken?

Richard: ‘Het eerlijke antwoord is dat ik per ongeluk in deze hoek terecht ben gekomen. Twaalf jaar geleden gaf Wim van Ginkel (noot redactie: directeur Koninklijke Ginkel Groep) me een ploeg met jongens van IW4, de sociale werkvoorziening hier in Veenendaal. Er was een samenwerkingsverband tussen Van Ginkel, IW4 en de gemeente en dat moest ik maar gaan doen, dacht hij.’

Niet veel later sloot Geert-Jan aan bij dit team dat de voorloper was van Rosa Novum. Geert-Jan: ‘Eigenlijk ben ik niet begonnen uit idealisme, ik kwam er net als Richard door omstandigheden in terecht.’ Maar dat is veranderd, als je de heren hoort praten over hun werk. Richard: ‘Het mooiste vind ik het als je ziet dat iemand het oppakt. Een jongen die eerst zijn bed niet uit kan komen, al 3 keer eerder weggestuurd is bij andere bedrijven, en een half jaar later zegt dat hij naar de BBL-opleiding groen gaat. Of de stille, verlegen jongen die na een paar maanden de grappenmaker van zijn ploeg wordt. En de jongen met lastig gedrag die zichzelf een schop onder zijn kont geeft en nu voorman wil worden. Geweldig vind ik dat.’ Geert-Jan: ‘Het leukste van het werk is dat je gericht bent op de persoon, en dat je daardoor goed werk maakt. De sleutel is dat er een goede sfeer heerst in het bedrijf, dat er duidelijkheid is en dat iedereen weet hij fouten mag maken. Maar ook dat iedereen weet dat hij keihard nodig is om samen een goed resultaat voor de klant neer te zetten. Onze leus is niet voor niets ‘Goed voor elkaar’. En als je er zo over praat is het eigenlijk een heel gewoon bedrijf. Want zou dat niet in alle bedrijven zo moeten en kunnen zijn?’